18. Korzystanie w celu reklamy
Wykorzystywanie utworów w reklamie i promocji jakiegokolwiek towaru i w jakiejkolwiek formie wymaga zezwolenia ich autorów, a gdyby były utrwalone np. na płycie, także artystów wykonawców i producenta fonogramu. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych tylko w jednym przypadku, opisanym w art.333 , zezwala na korzystanie z egzemplarzy utworów w celu reklamy publicznej sprzedaży utworów (a także reklamy wystawy publicznej) bez zezwolenia autorów (także artystów wykonawców i producenta) i bez konieczności zapłaty im za to korzystanie wynagrodzenia.
Zezwolenie to dotyczy egzemplarzy (nośników materialnych) a nie samych utworów i wyłącza jakiekolwiek zwielokrotnienia i odtworzenia utworów na tych egzemplarzach zapisanych. Wyłącza także dalsze zwielokrotnianie posiadanych egzemplarzy aby w celu promocyjnym je wykorzystać. Nie można więc powołać się na ten przepis odtwarzając muzykę z płyty w sposób dostępny dla wszystkich klientów w sklepie muzycznym, akurat ją sprzedającym. Zezwolenie z art.333 dotyczy utworów już rozpowszechnionych a więc udostępnionych publiczności, najpewniej tych które znajdują się już w sprzedaży lub znajdą niebawem. Przypominam, że reklamą nazywamy wszelkie płatne formy bezosobowego przedstawiania i popierania towarów, usług lub idei, zachęcanie do kupna lub używania określonych produktów lub usług. Na gruncie tego przepisu reklamę trzeba traktować jako zachęcanie do zakupu egzemplarzy utworów np. płyt, wydawnictw nutowych, książek, plakatów, grafik itd. (a także zachęcanie do odwiedzenia wystawy). To korzystanie z egzemplarzy ograniczone jest jednak „zakresem uzasadnionym promocją wystawy lub sprzedaży”. Do środków „promocji sprzedaży” należą: bezpłatne próbki, okresowe obniżki, kupony, konkursy, loterie, pokazy, wystawy, targi, nagrody, prezenty, degustacje itp. Promocja szerzej – to zespół środków, za pomocą których firma komunikuje się z rynkiem, przekazując informacje o swojej działalności, produktach, usługach. W naszym przypadku to korzystanie z egzemplarzy utworów ograniczy się więc do takich sposobów, w których dla promocji (wystawy i sprzedaży) danego produktu (np.płyty) da się wykorzystać (wykorzystuje się) egzemplarze tego produktu (tę płytę), powodujące zwiększenie frekwencji (na wystawie) lub zwiększenie sprzedaży utworów (tych płyt). Tak więc korzystanie z egzemplarzy w promocji dla zachęcenia do odwiedzenia wystawy lub kupna utworów polegać może na:
– ich wystawieniu w witrynach, gablotach ,
– wystawieniu na targach, wystawach, itp.
– udostępnieniu jako nagród w konkursach, loteriach itp.
– wręczaniu jako prezentów, bezpłatnych egzemplarzy określonym grupom np.DJ-om, nadawcom radiowym itp.
Dość niejasno przepis art.333 ustawy stwierdza „z wyłączeniem innego handlowego wykorzystanie”. Handel to „zorganizowana wymiana dóbr, obrót towarów polegający na kupnie-sprzedaży, pośredniczenie między wytwórcami a konsumentami”.
Wszystko wskazuje na to, że przepis wyłącza inne pośrednictwo, przekazywanie egzemplarzy, udostępnianie ich, jak tylko promocyjne, bezpłatne i wyłącznie w celu zwiększenia sprzedaży (lub frekwencji na wystawie) a nie np. rozprowadzenia zalegających zapasów poprzez obniżkę cen, która też z punktu widzenia marketingu należy do promocji sprzedaży.
Wydaje się, że przepis skierowany jest do wszystkich prowadzących publiczną sprzedaż utworów a więc sklepów muzycznych, hurtowni, marketów itp. a nie tylko producentów i wydawców płyt. Oznacza to prawo podjęcia np. przez sklep muzyczny decyzji o wystawieniu w swojej witrynie płyty celem zachęty do jej zakupu, zorganizowanie konkursu w którym prezentem dla klienta za określone działanie będzie np. płyta, przesłanie przez hurtownika do lokalnego radia płyty aby DJ prezentując utwory na niej nagrane zachęcał słuchaczy i sklepy do zakupu tej płyty.
Przepis stosuje się także do korzystania z egzemplarzy artystycznych wykonań, fonogramów, wideogramów, nadań radiowych i telewizyjnych a także pierwszych wydań i wydań naukowych i krytycznych.
Wielu wydawców muzycznych, ale także książkowych, zabezpiecza sobie możliwość posługiwania się pewną ilością wyprodukowanych egzemplarzy (płyt, książek) na potrzeby promocyjne, poprzez wprowadzenie do umów wydawniczych stosownego zapisu. Przeważnie jest to kilkaset egzemplarzy, które zostają umownie wyłączone z nakładu i nie objęte wynagrodzeniem dla autora i artystów wykonawców. Ale to zupełnie inna sprawa. W umowie autor sam decyduje o tych egzemplarzach. W art.333 wolę autora zastąpił przepis ustawy skierowany do producentów i handlujących egzemplarzami utworów.