34. Prawo dla Chopina
Twórczość Chopina, jak i on sam jako osoba, mają w Polsce szczególną ochronę prawa. W 2001 roku Sejm uchwalił „ustawę o ochronie dziedzictwa Fryderyka Chopina” uznając, że jego utwory i przedmioty z nim związane stanowią dobro ogólnonarodowe a pieczę nad nimi sprawuje minister kultury. Nazwisko Fryderyka Chopina i jego wizerunek chronione są zupełnie tak, jakby Fryderyk był ciągle żywą osobą a więc przepisami o ochronie dóbr osobistych, szczególnie art.23 i 24 kodeksu cywilnego. Zgodnie z prawem dobra osobiste konkretnej osoby gasną z chwilą jej śmierci. Chopin jest wyjątkiem. Tak więc posługiwanie się jego nazwiskiem i wizerunkiem musi być godne, uzasadnione, nie naruszać jego dobrego imienia i ustalonej kulturowej i społecznej pozycji. Nie można wykorzystywać ich instrumentalnie dla osiągnięcia celów użytkownika. Komercyjne i pozaartystyczne wykorzystanie nazwiska i wizerunku Chopina musi być oparte o zgodę ministra. Wielu producentów i dystrybutorów różnych towarów i usług (np. alkoholi, słodyczy, hotele) do dnia wejścia w życie ustawy wykorzystywało Chopina jako element marketingu w treści znaków handlowych, w tym zarejestrowanych w Urzędzie Patentowym znaków towarowych. Dano im 6 miesięcy na zaprzestanie ich dalszego używania w obrocie lub uzyskanie zgody ministra, pod rygorami odpowiedzialności prawnej. Minister otrzymał prawo dochodzenia ochrony tych dóbr przed sądami (tzw. legitymację czynną) w przypadku korzystania z nich w sposób przynoszący ujmę a kwoty zasądzone z tytułu odszkodowania lub zadośćuczynienia za ich naruszenie są przekazywane na rzecz utworzonego tą samą ustawą Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina. Wykonywaniem powyższych obowiązków minister podzielił się z Instytutem.
Ustawa uznała także Dworek w Żelazowej Woli, miejsce urodzenia Chopina, wraz z otaczającym go zabytkowym parkiem, za dobro kultury narodowej, podlegające szczególnej ochronie. Wymieniony Instytut, jako państwowa instytucja kultury otrzymał zadania ochrony dziedzictwa Chopina, zarządzania nieruchomościami i rzeczami związanymi z Chopinem, współdziałania z wszelkimi podmiotami w działaniach ochronnych nad dziedzictwem wielkiego kompozytora i pianisty. W obszarze administracji kraju tymi podmiotami będą Generalny Konserwator Zabytków i konserwatorzy wojewódzcy, a to dlatego, że materialne pozostałości po Chopinie znajdują swoją ochronę także w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, która obejmuje nią przedmioty upamiętniające działalność wybitnych osobistości a także rękopisy nut, listów i innych dokumentów związanych z Chopinem (art.6 ustawy). Te pozostałości poddane są szczególnej opiece organów administracji państwowej, także pod względem możliwości ich przemieszczania i wywozu z kraju.
Ustawodawca określił także w ustawie zakres ochrony dziedzictwa Chopina. Zaliczył do niego kultywowanie wiedzy i pamięci o nim, prowadzenie badań i współdziałanie w rozwijaniu wiedzy o twórczości i osobie kompozytora, popularyzowanie jego twórczości poprzez wydawanie nagrań, nut i innych publikacji, organizowanie i współfinansowanie koncertów, konkursów i innych prezentacji utworów i wiedzy o Chopinie, popieranie i rozwijanie wykonawstwa jego utworów. Za ważne dla ochrony pamięci kompozytora ustawa uznaje pozyskiwanie, gromadzenie, zabezpieczenie a następnie udostępnianie przedmiotów oraz miejsc związanych z jego życiem i twórczością. Przykładem wdrażania tak rozumianej ochrony mogą być Duszniki Zdrój, w których Chopin się leczył, kultywujące w różnych formach pamięć o nim, przede wszystkim jednak poprzez światowej sławy festiwal i nadanie jego nazwiska jednemu z ujęć wód zdrojowych.
Poza tym na straży idealnych interesów autorskich Fryderyka Chopina czuwa ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Co prawda majątkowe prawa autorskie do utworów Chopina już wygasły (po 70 latach od jego śmierci) ale autorskie prawa osobiste zgodnie z art.16 ustawy są ciągle żywe, gdyż „chronią nieograniczoną w czasie i nie podlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem”. Ustawa o ochronie dziedzictwa Fryderyka Chopina (art.7 ust.2), wykonywanie praw osobistych w odniesieniu do jego utworów w imieniu bliskich kompozytora, powierzyła ministrowi kultury. Tak więc to on może występować w oparciu o art.78 prawa autorskiego o zaprzestanie naruszeń np. zniekształcania treści i formy utworów Chopina, ich nierzetelnego wykorzystywania i żądać z tego tytułu zadośćuczynienia także w postaci określonej sumy pieniężnej na rzecz Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina.
5 lipca 2005 roku rozporządzeniem Ministra Kultury ustalona została odznaka honorowa „Zasłużony dla Ochrony Dziedzictwa Fryderyka Chopina”, która może być nadawana osobom oraz jednostkom organizacyjnym wyróżniającym się w ochronie dziedzictwa kompozytora. Odznaka jest kopią pracy rzeźbiarskiej pt. Chopin autorstwa Jana Nalborczaka. Z wnioskiem o jej nadanie występować mogą obok organów administracji rządowej i samorządowej także publiczne i niepubliczne szkoły artystyczne, podmioty prowadzące statutową działalność kulturalną, organizacje społeczne i stowarzyszenia działające na rzecz ochrony spuścizny po Chopinie, wreszcie jednostki naukowe prowadzące badania nad życiem i twórczością kompozytora.